حضرت معصومه سلام الله عليها در خاندانى كه سرچشمه علم و تقوا و فضايل اخلاقى بودند، نشو و نما يافت. پس از آن كه پدر بزرگوار آن بانوى گرامى به شهادت رسيد، فرزند ارجمند آن امام يعنى حضرت رضا عليه السلام عهده‌دار امر تعليم و تربيت خواهران و برادران خود شد و مخارج آنان را نيز متكفل گرديد. در اثر توجهات زياد آن حضرت هر يك از فرزندان امام كاظم عليه السلام به مقامى شامخ دست يافتند و زبانزد عام و خاص گشتند. ابن صباغ مالكى در اين باره گويد: "هر يك از فرزندان ابى الحسن موسى معروف به كاظم فضيلتى مشهور دارد."(1) نيز اربلى در اين زمينه مى‌نويسد: "براى هر يك از فرزندان ابى الحسن موسى عليه السلام فضيلت و منقبتى معروف وجود دارد."
آنچه مسلم است اين كه در ميان فرزندان امام كاظم عليه السلام بعد از حضرت رضا عليه السلام، حضرت معصومه سلام الله عليها از نظر علمى و اخلاقى، والا مقام‌ترين آنان است. اين حقيقت از اسامى و القاب و تعريف‌ها و توصيفاتى كه ائمه اطهار عليهم السلام از وى نموده‌اند، هويداست. و با توجه به اين حقيقت كه ارتباط تنگاتنگ و غير قابل انفكاكى ميان تهذيب نفس و طى مدارج اخلاقى و عرفانى و حصول علوم اصيل الهى و حكمت وجود دارد، مى‌توان به رتبه و مقام علمى غيرقابل توصيف حضرت معصومه سلام الله عليها پى برد و به اين نكته واقف گشت كه ايشان نيز چون حضرت زينب سلام الله عليها عالمه غير معلمه بود.
آنچه سخن فوق را تاييد مى‌كند، روايت صالح بن عرندس حلى، عالم بزرگوار شيعى قرن نهم در كتاب "كشف اللئالى"(4) است. وى گويد: روزى جمعى از شيعيان به قصد ديدار حضرت موسى بن جعفر عليه‌السلام و پرسيدن سوالاتى از ايشان به مدينه منوره مشرف شدند. چون امام كاظم عليه السلام در مسافرت بود، سوالات خود را به حضرت معصومه كه در آن هنگام كودكى خردسال بيش نبود، تحويل دادند. فرداى آن روز براى بار ديگر به منزل امام شرف حضور پيدا كردند، ليكن هنوز ايشان از سفر برنگشته بود. چون ناگزير به بازگشت بودند، مسائل خود را مطالبه نمودند تا در مسافرت بعدى خدمت امام برسند. غافل از اين كه حضرت معصومه جواب پرسش‌ها را نگاشته است. وقتى پاسخ‌ها را ملاحظه كردند، بسيار خوشحال شدند و پس از سپاسگزارى فراوان شهر مدينه را ترك گفتند. از قضاى روزگار در بين راه با امام موسى بن جعفر عليه السلام مواجه شده، ماجراى خويش را باز گفتند. چون امام پاسخ سوالات را مطالعه كرد، سه بار فرمود: "فداها ابوها" ؛ پدرش فدايش.
عکس و شعر در وصف مقام معظم رهبری